Yesagyo: Wave Trap

ဓာတ္အားေပးစက္ရံုေတြ၊ ဓာတ္အားခြဲရံုေတြက ဓာတ္အားပို႕လႊတ္ဖို႔/ဓာတ္အားလက္ခံဖို႔ High Voltage Transmission Line ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး 50 Hz / 60 Hz တစ္ခုခုနဲ႔ ပံုမွန္အလုပ္လုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္အားလိုင္းေတြကို သံုးျပီး ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ System Control signal ေတြ ပို႔လႊတ္ဖို႔ အသံုးျပဳလာၾကပါတယ္။ ဒီ signal ေတြက ဗို႔အားမ်ားစြာနိမ့္ျပီး Frequency ျမင့္မားပါတယ္။

ဓာတ္အားလိုင္းတခုထဲမွာပဲ Power နဲ႔ Communication signal ေရာပို႔လႊတ္ထားတာ ျဖစ္လို႔ Station တခုရဲ႕ အဝင္ေရာက္ရင္ သီးျခားခြဲထုတ္ဖို႔ လိုလာပါတယ္။ ဒီအခါမွာ Wave Trap က Communication signal ေတြကို Power လမ္းေၾကာင္းထဲ ဆက္မပါ ေစဖို႔ Filter လုပ္ေပးတဲ့ Device ျဖစ္ပါတယ္။ Line Trap လို႔လဲ ေခၚတတ္ပါတယ္။

ငယ္စဥ္က Electrical ဘာသာရပ္ေတြ စျပီးသင္ကာစမွာ ၾကားသိခဲ့ရႏိူင္တဲ့ Resonant Circuit ကို လက္ေတြ႕ အသံုးခ်ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Resonant Circuit ဆိုတာ Inductance (L) နဲ႔ Capacitance (C) တို႔ကို Parallel ဆက္ထားတဲ့ Circuit မွာ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ L နဲ႔ C တို႔ရဲ႕ တန္ဘိုးေၾကာင့္ High Frequency တခုမွာ Resultant Impedance Z ဟာ Infinity ျဖစ္ေစျပီး၊ Low Frequency မွာ Z ဟာ very low impedance ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

Total Impedance, Z = ( Xl . Xc ) / ( Xl – Xc )

Xl = 2 . PI . F . L

Xc = 1 / ( 2 . PI . F . C )

Frequency တန္ဖိုးတခုမွာ Z ရဲ႕တန္ဖိုး Infinity ရရင္ ထို Frequency အတြက္ Circuit က Open ျဖစ္ေနျပီး Signal Block ျဖစ္သြားမွာပါ။

အေပၚဆံုး equation အရ Z = Infinity ျဖစ္ဖို႔ Xl – Xc = 0 ျဖစ္ရင္ ရပါျပီ။

ဥပမာအေနနဲ႔ Coil Inductance L = 0.5 mH, Carrier Frequency = 240 kHz ဆိုပါစို႔၊ လိုအပ္တဲ့ Capacitance Value တြက္ႏိုင္ပါတယ္။

Xl – Xc = 0

Xl = Xc

2 . PI . F . L = 1 / ( 2 . PI . F . C )

C = 1 / ((2. PI . F)(2 . PI . F) L)

C = 0.0088 µF

အဲဒီအေျခအေနဟာ Carrier Frequency (High Frequency 30-500 kHz) signal ေတြကို Block လုပ္ခ်င္ျပီး၊ Low Frequency (Power Frequency 50 Hz / 60 Hz) ေတြကို by-pass လုပ္ေပးခ်င္တဲ့ လုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္အတြက္ အသံုးတဲ့တဲ့ Filter Circuit ရရိွ အသံုးျပဳထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ားသံုးဆက္သြယ္ေရးစနစ္က ဓာတ္အားေပးစက္ရံု၊ ဓာတ္အားခြဲရံုေတြ တည္ရိွရာ ေနရာတိုင္းေရာက္ရိွ အသံုးျပဳခြင့္ ရခ်င္မွရႏိူင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူမ်ားရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ကို အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ ဓာတ္အားစနစ္ တခုလံုးထိန္းေက်ာင္းမႈမွာ လံုးဝမွီခိုထားလို႔ မရတဲ့ အေျခအေနအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ Power Line Carrier Communication တည္ေဆာက္ရတာျဖစ္ျပီး၊ Wave Trap ဟာ အေရးပါတဲ့ပစၥည္းတခုပါ။

ဓာတ္အားခြဲရံုရဲ႕ ဝင္ဝင္ခ်င္းမွာ Wave Trap ကို တပ္ဆင္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက Communication signal ေတြဟာ High Frequency သံုးထားတယ္။ အဲဒီ H.F signal ေတြက Breaker နဲ႔ Transformer ေတြဆီ ျဖတ္စီးရင္ Harmonic Effect ေတြ ျဖစ္ေပၚလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စက္ရံု၊ ခြဲရံုေတြဆီ ဓာတ္အားလိုင္း ဝင္ဝင္ခ်င္း မွာကို Wave Trap ခံျပီး H.F signal ေတြကို Filter စလုပ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Wave Trap တခုရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ Components ေတြက Main Coil, Tuning Device နဲ႔ Protective Device (Surge Arrester) ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

Wave Trap ကို Transmission Line နဲ႔ Series တပ္ဆင္ခ်ိတ္ဆက္ထားတာျဖစ္လို႔ ဓာတ္အားလိုင္းမွာ Short Circuit Current ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတဲ့ Mechanical Force ေတြကို ခံႏိုင္ရည္ ရိွေအာင္ ေရြးခ်ယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

Wave Trap ကို တပ္ဆင္ရာမွာ Vertical ပံုစံ၊ Horizontal ပံုစံ ၂ မ်ိဳးတပ္ဆင္ ႏိုင္သလို၊ တိုင္ေျခေထာက္ တေခ်ာင္းတည္းပံုစံ၊ ေျခေထာက္မ်ားတဲ့ပံုစံ၊ Bus Gantry မွာ တြဲေလာင္းခ်ိတ္ (Suspension) ပံုစံမ်ားနဲ႔ တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါတယ္။